Klub filmowy „Słowem widziane” dla osób z niepełnosprawnością wzroku

Perła Kultury
Klub filmowy „Słowem widziane” to cykliczne, comiesięczne spotkania osób niewidomych i słabowidzących oraz ich asystentów, które odbywają się w Mediatece w Grodzisku Mazowieckim. Podczas spotkań wyświetlane są filmy oraz sfilmowane spektakle teatralne i operowe, produkcji polskiej i zagranicznej z audiodeskrypcją. Audiodeskrypcja to dodatkowa ścieżka dźwiękowa zawierająca głos lektora opisującego sceny i grę aktorów co umożliwia osobom niewidomym zrozumienie i odbiór filmu. Podczas spotkań wyświetlane są filmy z audiodeskrypcją słyszaną przez wszystkich widzów na sali (nie przez słuchawki), co pozwala osobom widzącym zrozumieć czym jest audiodeskrypcja.
Klub zapewnia dostępność do sztuki filmowej osobom zagrożonym marginalizacją i wykluczeniem społecznym, umożliwia ich opiekunom lepsze zrozumienie sposobu doświadczania obrazu przez osoby niewidome oraz tworzy przestrzeń do integracji i rozwoju kompetencji społecznych. Projekt realizuje też cele związane z aktywizacją i integracją społeczną osób niepełnosprawnych oraz działania na rzecz zmiany postrzegania osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym jako pełnoprawnych uczestników życia społeczno-kulturalnego. Podnosi poziom kompetencji artystycznych i twórczych oraz kształtuje poczucie, że kultura jest nieodzownym elementem rozwoju osobistego i społecznego. Projekt stymuluje kreatywność i aktywizuje twórczo uczestników.
Grupa osób niewidomych nie jest grupą statyczną, skończoną i zamkniętą. Badania pokazują, że bardzo duży procent Polaków ma różne problemy ze wzrokiem i chorobami oczu, a ponad połowa ma zdiagnozowaną wadę wzroku. Do Klubu trafiają osoby dorosłe, które z różnych powodów straciły wzrok i znalazły się w bardzo trudnej, stresującej dla nich sytuacji. Informacja, że nie są same w swojej niepełnosprawności oraz że w okolicy są inne osoby niewidome daje tym osobom nadzieję i motywuje do działania. Uświadamia także , że nie muszą pozostać zamknięte w domu oraz że są w mieście inicjatywy i wydarzenia przeznaczone dla nich. Osoby nowoociemniałe poszukują miejsc gdzie są mile widziane, gdzie mogą spotkać inne osoby niewidome, wymienić się doświadczeniami i informacjami oraz posłuchać sprawdzonych rad. Spotkanie ze sztuką filmową staje się również tematem rozmów z osobami widzącymi. Osoby z dysfunkcją wzroku, dzięki audiodeskrypcji mogą aktywnie wyrażać swoje opinie na tematy poruszane przez współczesnych reżyserów, mierzyć się z przedstawianą problematyką dzisiejszego świata. Spotkania Klubu są również dla jego uczestników i prowadzących powodem do rozmów, poznania się. Dzięki działalności Klubu wytworzyła się w Grodzisku Mazowieckim grupa osób, która się wspiera, której na sobie zależy, która angażuje się w inne aktywności realizowane w mieście. Osoby widzące, opiekunowie oraz asystenci osób niepełnosprawnych pokazują jak zachowywać się wobec osoby niewidomej, uczą savoir vivre wobec osób niewidomych. Osoby niewidome oswajają się z przestrzenią miasta oraz z jego rozwiązaniami architektoniczno-urbanistycznymi.
Na kanwie inicjatywy powstania klubu filmowego „Słowem widziane” została nawiązana współpraca pomiędzy Ośrodkiem Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki, lokalnym Stowarzyszeniem 04-O zrzeszającym osoby z dysfunkcją wzroku oraz Stowarzyszeniem DeFacto, upowszechniającym sztukę filmową osobom niewidomym. Klub filmowy działa nieprzerwanie od 2019 roku. Spotkania klubu są otwarte, niebiletowane i całkowicie bezpłatne, co zapewnia dostępność do sztuki filmowej wszystkim zainteresowanym osobom z dysfunkcją wzroku. Klub współprowadzą: Kinga Kunicka, kierownik Mediateki oraz Wojciech Zieliński, niewidomy przedstawiciel lokalnego stowarzyszenia osób z niepełnosprawnością wzroku. Każdą projekcję poprzedza krótkie wprowadzenie przygotowujące uczestników do odbioru wyświetlanego filmu, spektaklu czy operetki. Po projekcji odbywa się dyskusja umożliwiająca osobom z niepełnosprawnościami podzielenie się swoimi wrażeniami, refleksjami, towarzyszącymi im emocjami. Aktywny udział i świadomy odbiór zwiększa kompetencje społeczne uczestników klubu. Stale rozwijająca się społeczność uczestników klubu filmowego daje możliwość coraz szerszej integracji.
Spotkania odbywają się w budynku dostępnym architektonicznie, dobrze skomunikowanym, w terminach wskazanych przez osoby niewidome. Organizacją i obsługą techniczną spotkań zajmują się osoby przeszkolone w zakresie obsługi osób z niepełnosprawnościami oraz w zakresie zapewniania dostępności. Czynniki te powodują, że widzowie chętnie przychodzą na pokazy, angażują się w dyskusje, czują, że współtworzą te inicjatywę.
Inicjatywa klubu filmowego została wyróżniona przez Mazowiecki Instytut Kultury w ramach Mazowieckiego Programu Edukacji Kulturalnej za upowszechnianie kultury dostępnej na Mazowszu.
Klub filmowy buduj wokół siebie inkluzywną społeczność osób z dysfunkcją wzroku oraz coraz liczniejszą grupę osób wspierających i opiekunów, którzy wspólnie rozwijają swoje zainteresowania z zakresu kultury i sztuki. Udowadnia, że w Grodzisku Mazowieckim, w jego bogatej ofercie kulturalnej jest miejsce dla wszystkich, że kultura jest płaszczyzną spotkań, że dzięki udziałowi w życiu kulturalnym miasta wszyscy mogą czuć się równi i że dla każdego jest tu miejsce, dla osób starszych, młodszych, z niepełnosprawnościami. Radością napawa fakt, że osoby, które bywają pomijane w ogólnodostępnej ofercie kulturalnej mogą znaleźć coś dla siebie i zamiast spędzać samotnie czas w domu przychodzą na spotkania klubu. Zaangażowanie członków Klubu Filmowego w jego działalność, poczucie współodpowiedzialności, dzielenie się swoimi odczuciami daje ogromne poczucie satysfakcji, motywuje do dalszych działań, daje poczuć, że istnienie klubu jest ważne i potrzebne.